Kịch Rối Bunraku – Nghệ thuật độc đáo của Nhật Bản

Bunraku bắt đầu như một loại hình giải trí phổ biến dành cho dân thường trong thời kỳ Edo ở Osaka và phát triển thành một môn nghệ thuật vào cuối thế kỷ 17. Loại hình kịch rối này đã được UNESCO công nhận là di sản văn hóa phi vật thể.

Kịch Kabuki – 1 trong 3 loại hình nghệ thuật sân khấu của Nhật Bản

Kịch Noh – “Quốc hồn” của xứ sở Mặt trời mọc

Theo nhiều sách ghi chép, Bunraku được bắt đầu vào thế kỷ 11. Người ta cho rằng thậm chí trước đó, những thợ săn lang thang đã kiếm tiền thêm bằng cách dùng các con rối nhỏ diễn kịch mua vui tại các thị trấn. Về sau nhiều người định cư tại Sanjo trên đảo Awaji, nơi sinh ra ngành kịch rối chuyên nghiệp.

Mỗi con rối Bunraku có kích thước bằng một nửa người thật và được điều khiển bởi ba người: một người phụ trách chính và hai người trợ lý. Rối Bunraku không được điều khiển bằng dây mà thay vào đó, những người điều khiển kết hợp kiểm soát sự chuyển động của chân tay, mí mắt, nhãn cầu, lông mày và miệng của con rối, từ đó tạo ra được những cử chỉ hành động, nét mặt như người thật. Những người điều khiển rối hiện diện trực tiếp trên sân khấu biểu diễn nhưng thường mặc quần áo đen, để trở nên “vô hình” trong mắt khán giả.

Chủ đề của Bunraku thường xoay quay những câu chuyện tình bi kịch cổ điển, truyền thuyết hoặc kể về các vị anh hùng dựa trên những sự kiện trong lịch sử. Khi biểu diễn, những câu chuyện được kể bởi một người lĩnh xướng duy nhất. Người này sẽ lồng tiếng cho tất cả các con rối nên đòi hỏi giọng nói phải có biểu cảm đa dạng và cao độ giọng khác nhau để chuyển đổi qua các nhân vật, không kể già trẻ, trai gái. Tốc độ kể chuyện sẽ phụ thuộc vào âm thanh của tiếng đàn shamisen được chơi kèm trong bunraku. Sẽ là một trải nghiệm thú vị khi được chứng kiến những con rối chuyển động nhịp nhàng, sinh động y như người thật, ăn khớp với câu chuyện kể và âm thanh đàn shamisen.

Ngày nay, Bunraku chủ yếu được biểu diễn trong những nhà hát hiện đại phong cách châu Âu. Vở diễn kéo dài trong một ngày gồm hai phân đoạn (phân đoạn một vào đầu giờ chiều và phân đoạn hai vào buổi tối), mỗi phân đoạn lại có nhiều hồi. Các nhà hát thường bán vé cho từng phân đoạn của vở diễn, trong một vài trường hợp, có thể tồn tại vé theo từng hồi của mỗi phân đoạn. Giá vé xem Bunraku dao động trong khoảng từ 1.500 – 6.500 yen (325.000 – 1.410.000 VNĐ).

Xem thêm: Trà Đạo Nhật Bản